Bir ürüne coğrafi işaret tescili aldığında o yöre insanının üretimlerinin korunması sağlanır. Ve o yöre adıyla alınan ürünlerin gerçekliğine inanç duyulur. Yöresel ürünlere pazarlama gücü katarak, sahte ürünleri ve gerçek sahiplerinin kazanç kaybını engeller ve en önemlisi kültürün korunmasını sağlanmış olur. Türkiye de alınan coğrafi işaretler Avrupa Birliğinde de korunabilmektedir ve böylece yurt dışına ürün satışlarıyla ilgili avantaj sağlamaktadır.
Nedir coğrafi işaret; Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır. Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.
Yine önemli konulardan biri, herkes tarafından üretimi ve pazarlamasının yapılabilmesi fakat herkes tarafından tescilinin alınamamasıdır. Coğrafi işaret başvurusunu sadece, üretici grupları, ürün veya ürünün kaynaklandığı coğrafi alanla ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, ürünle ilgili olarak kamu yararına çalışan veya üyelerinin ekonomik çıkarlarını korumaya yetkili dernekler, vakıflar ve kooperatifler en çokta belediyeler yapıyor.
Bir kişi veya firmanın o ürünün ismiyle satış yapılabilmesi için ürününün bu belgede yazan koşullarda üretilmiş bir ürün olması gerekiyor. Bakanlık, tarım ve gıda ile ilgili coğrafi işaret veya geleneksel ürün adlarının kullanımının tescilde belirtilen özelliklere uygunluğunu denetler. Bu da gerçek ürünü ve üreticiyi çok büyük ölçüde korumaktadır. Tescil belgesinde belirtilen şartlarda üretim yapanların veya satışa sunanların tümü tarafından bu ürün isimleri kullanılabilir. Bu kişiler, tescil ettirene, coğrafi işaret ve geleneksel ürün adına yönelik üretim ve pazarlama faaliyeti gösterdiklerine dair bildirimde bulunur. Başvuru yapan, denetim işleminin yerine getirilebilmesi amacıyla konuda uzman kurum ve kuruluşlardan müteşekkil bir denetim mercii oluşturmakla ve denetimin usulüne uygun biçimde yerine getirilmesiyle görevlidir.
Coğrafi işaret ülkemizde en çok işlenmiş ve işlenmemiş meyve sebzelerde alınıyor. Bu hemen hemen başvuruların %30 unu oluşturuyor.
Bursamız da coğrafi işaret anlamında çok zengin şehirlerden biri. Bursa ve ilçelerine özel pek çok özel ürün var. Bursa’da toplam 25 tane coğrafi işaret tescili var. Yani bu ne demek; bu ürünleri ancak bu belgede yazan şartlara göre ürettiğinizde o ismi kullanabilirsiniz. Özellikle Bursa’dan alınmış Coğrafi İşaret veya Menşe İşaret örneği verecek olursak; Bursa Bıçağı/ BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ, Bursa Cantık, Cevizli Lokum, Bursa Döner Kebabı, / BURSA TİCARET VE SANAYİ ODASI , Bursa Havlusu / BURSA TİCARET BORSASI, Kemalpaşa Tatlısı/ MUSTAFAKEMALPAŞA TİCARET VE SANAYİ ODASI, İznik Çinisi/ İZNİK BELEDİYESİ tarafından alınmış. Diğer şehirlerde de şu tür başvurular var; Afyon Kaymağı /Afyon Ticaret Odası, İspir Kaymağı/ İspir Esnaf ve Sanatkârlar Odası, Diyarbakır Örgü Peyniri /Diyarbakır Valiliği, Düzce Acıkası /Düzce İl Tarım Ve Orman Müdürlüğü, Ezine Peyniri / Ezine Peynirini ve Mandıracılığı Koruma Geliştirme ve Tanıtma Derneği, Hellim / Kıbrıs Türk Sanayi Odası, Kars Balı / Kars İli Arı Yetiştiricileri Birliği, Van Otlu Peyniri /Van Ticaret ve Sanayi Odası.
Tüm Türkiye’de toplam 1.506 adet coğrafi işaret veya menşe işaret başvurusu var. Bu da ülkemizin ne kadar zengin kaynakları olduğunu ve bu ürünlerin korunması ile ilgi başvuruya ne kadar önem verildiğini gösteriyor. Ve bu sayı her yıl artarak ilerliyor. Ürünleri korumak, taklitlerinden kaçınmak yöresel ürünler için de çok önemli.
İyi haftalar dilerim.
