Tüm tescillere patent tescili, y ada marka tesciline marka patenti denildiğine sık sık rastlıyoruz. Kısaca özetleyecek olursak isme marka tescili, tasarıma, tasarım tescili, yeni buluşa patent tescili, ürün geliştirmeye de faydalı model tescili alınır. Bunlar kelime anlamı olarak ve sadece müşteri tarafından karıştırılsa da daha önemlisi vekil tarafından bile karıştırılan faydalı model ve patent tescilidir. Patente başvurulması gerekirken, faydalı model başvurusu yapılması, faydalı model başvurusunda bulunulması gerekirken patent başvurusunda bulunulması yine sıkça karşılaştığımız bir şeydir. Aslında burada önemli olan başvuruda bulunan kişinin neden patent başvurusunda bulunduğunun farkında olmamasıdır. Özellikle bir buluşa ilişkin tescil alınacaksa başvuranla vekil ortaklaşa çalışmalıdırlar. Başvuruda bulunan kişi de neden patent veya faydalı model başvurusu yaptığını iyi bilmelidir.
Başvuru yapılmadan önce dikkat edilmesi ve öğrenilmesi gereken birkaç konu vardır. Öncelikle buluşun hangi ülkelerde korunmak istendiği bilgisi edinilmelidir. Eğer uluslararası bir başvuru düşünülüyorsa patent başvuruna yatkınlığı daha detaylı bakılmalıdır. Çünkü uluslararası anlaşmalar sadece patent tescilli için geçerlidir. Faydalı model tescili için uluslararası anlaşma olmadığı gibi pek çok ülkede faydalı model tescil sistemi de bulunmaz. Uluslararası bir koruma talebi varsa buluşun uluslararası anlaşmalar kapsamında yapılıp yapılamayacağı incelenir. Eğer sadece Türkiye için düşünülen bir tescilse faydalı model veya patent olması yönünden incelenir. Konu başlığımızda da belirttiğimiz gibi hangi ürünlere faydalı model, hangi ürünlere patent tescili alınabilir?
İki koruma şekli arasındaki en önemli kriter ürünün ‘buluş basamağını aşması’ kriterini sağlıyor olmasıdır. Bunun genel anlamı şudur; ürünün benzerlerinden üstün bir şekilde farklılığı var mı, konusunda uzman birisi tarafından kolaylıkla akla gelemeyecek bir ürün mü, var olan iki teknoloji birleştirilerek mi bulunmuş yoksa tamamen yeni bir ürün mü bulunmuş? Patent tescili alacak olan ürün bu durumlarla ilgili sorulara ‘evet’ cevabını vermelidir. Yani bir ürünün patent alabilmesi için buluş basamağını aşması gerekmektedir. Eğer bulunmuş olan ürün bu koşulu sağlamıyorsa faydalı model alınmalıdır. Aksi takdirde patent araştırma ve incelemesi sonucunda benzer ürünler çıkacak ve tescilin alınması mümkün olmayacaktır.
Bunların haricinde faydalı model, kimyasal maddeler ve usuller hariç patente konu olabilecek teknik gelişmeye sahip bütün ürünler için verilebilir. Patent özellikleri taşıyan ürünler de faydalı modelle korunabilirler. Her iki başvuru için de önemli olan kriterler sanayiye uygulanabilir olmalı ve daha önce dünyanın hiçbir yerinde başka birisi tarafından bulunmamış bir ürün olmalıdır.
Bu inceleme kriterlerinin ağırlığından da kaynaklı incelemeli patentlerin koruma süreleri 20 yıl, faydalı modellerin koruma süreleri 10 yıldır. Ayrıca patent konusu üründe bir geliştirme yapıldığında ona ek patent başvurusu yapılabilir. Fakat faydalı model alınan bir üründe bir geliştirme yapıldığında ona yeniden faydalı model alınması gerekir, çünkü faydalı model zaten var olan bir ürün üzerindeki kolaylaştırmalar ve geliştirmeler için alınan bir tescildir.
İnceleme işlemlerinin olmaması nedeniyle patent verilmesine oranla faydalı model belgesinin verilmesi, hem zaman hem de masraf açısından daha kolaydır.
Faydalı model alınabilmesi için buluşun bir ürün olması gerekmektedir. Bir ürünü ortaya çıkaran bir sistem sadece patent tesciliyle korunabilir. Yani prosesle ilgili bir buluşa faydalı model değil, sadece patent tescili alınabilir. Aynı şekilde ilaç gibi kimyasal ürünler de sadece patent tesciliyle korunabilirler.
Bulduğunuz ürünleri, vekilinizle beraber bu çerçevelerde inceleyerek başvuruda bulunursanız, ileride daha sağlıklı bir koruma sağlayabilir ve daha az sorun yaşarsınız. Dünyanın başka bir yerinde bulunmuş bir ürün Türkiye’de tescilli olmasa dahi tescil alınamaz. Unutmayalım ki sınai mülkiyet tescilinin asıl amacı kişinin kendine ait olanı ve kendi bulduğunu korumasıdır.
İyi bir hafta dilerim
